مقایسه کفپوش گرانولی با کفپوش رولی و تاتامی
استفاده صحیح از کفپوش با توجه به شرایط محیطی و ویژگی های کاربردی آن می تواند تا حد زیادی رضایت استفاده کنندگان را افزایش دهد. برای اینکه بدانیم هر کفپوش را در کجا و چه فضایی استفاده کنیم، مقایسه کفپوش گرانولی و رولی و تاتامی را در زیر انجام داده ایم. ضربه گیری، ایمنی و هزینه اجرا و دوام محصول از جمله فاکتورهایی هستند که در زیر آورده شده است. با بررسی و مظالعه آن می توان کفی مناسب را انتخاب و از آن استفاده بهینه نمود.
کفپوش گرانولی
کفپوش گرانولی نوعی از کفپوش های ورزشی و فضای باز است که از ترکیب دانه های لاستیکی بازیافتی (گرانول) و یک چسب مخصوص ساخته می شود. این نوع کفپوش به دلیل انعطافپذیری، مقاومت در برابر ضربه و جذب بالای شوک، اغلب در زمین های ورزشی، پارک ها، مهدکودک ها و فضاهای عمومی استفاده می شود. گرانول های لاستیکی مورد استفاده در این کفپوش ها معمولاً از تایرهای فرسوده بازیافت می شوند که به آن جنبه دوستدار محیط زیست می بخشد. علاوه بر این، کفپوش گرانولی در رنگهای متنوعی تولید می شود که امکان طراحی های جذاب و متنوع را فراهم می کند.
از مزایای اصلی کفپوش گرانولی میتوان به دوام بالا، مقاومت در برابر شرایط آب وهوایی مختلف و نگهداری آسان اشاره کرد. این کفپوش به دلیل سطح نرم و انعطافپذیر، خطر آسیبهای ناشی از زمین خوردن را کاهش می دهد و برای فضاهای بازی کودکان بسیار مناسب است. همچنین، نصب آن به صورت خشک و بدون نیاز به ملات یا مواد شیمیایی پیچیده انجام می شود که هزینه و زمان اجرا را کاهش می دهد. با توجه به خاصیت ضدآب و زهکشی مناسب، کفپوش گرانولی در برابر باران و رطوبت مقاوم است و به سرعت خشک می شود. این ویژگی ها باعث شده تا این محصول به یکی از گزینه های محبوب برای پوشش کف در فضاهای ورزشی و تفریحی تبدیل شود.
کفپوش رولی
کفپوش رولی نوعی از پوشش های کف است که به صورت رول های بزرگ و انعطافپذیر تولید می شود و معمولاً از مواد مختلفی مانند PVC، لاستیک، پلیاورتان یا ترکیبی از این مواد ساخته می شود. این نوع کفپوش به دلیل سهولت در نصب و حمل و نقل، کاربرد گسترده ای در فضاهای ورزشی، سالن های صنعتی، باشگاه های بدنسازی و حتی محیطهای مسکونی دارد. کفپوش رولی در برابر سایش، ضربه و رطوبت مقاوم است و به دلیل سطح یکدست و بدون درز، تمیزکاری و نگهداری آن آسان است. برخی از مدلهای آن دارای خاصیت ضدلغزش و جذب ضربه هستند که ایمنی کاربران را افزایش می دهد.
از مزایای اصلی کفپوش رولی میتوان به سرعت بالا در نصب، قابلیت نصب روی سطوح مختلف (بتن، سرامیک، آسفالت) و تنوع طرح و رنگ اشاره کرد. این کفپوشها در مدلهای مختلفی مانند طرح چمن، سنگ، پارکت و حتی طرحهای گرافیکی تولید میشوند که امکان استفاده در دکوراسیون های متنوع را فراهم میکند. همچنین، برخی از انواع کفپوش رولی دارای لایههای عایق صوتی و حرارتی هستند که برای محیط های مسکونی و اداری مناسب می باشند. با توجه به دوام بالا و مقاومت در برابر مواد شیمیایی، این محصول گزینه ی مناسبی برای کارگاه ها، آزمایشگاه ها و فضاهای صنعتی نیز محسوب می شود.
کفپوش تاتامی
کفپوش تاتامی نوعی پوشش کف سنتی ژاپنی است که از الیاف طبیعی مانند نیِ برنج (تاتامی اوموتا) و پوشش حصیری (ایگوسا) ساخته می شود. این کفپوش به دلیل بافت نرم، عایق حرارتی و رطوبتی مناسب، قرن ها در خانه های ژاپنی برای ایجاد سطحی راحت و خنک استفاده شده است. امروزه علاوه بر کاربرد سنتی، از تاتامی در فضای تمرینات رزمی مانند دوژوهای کاراته و جودو نیز استفاده می شود، چرا که ضربه گیری عالی دارد و از آسیب های ناشی از زمینخوردن جلوگیری می کند. همچنین، تاتامی های مدرن ممکن است از مواد مصنوعی مانند فوم های فشرده با روکش های PVC یا پلی استر ساخته شوند که دوام بیشتری دارند و نگهداری آنها آسان تر است.
از مزایای کفپوش تاتامی میتوان به خاصیت ضدآب و ضدحساسیت در مدلهای مصنوعی، سبکی و قابلیت حمل و نقل آسان اشاره کرد. این کفپوش برای فضاهایی مانند اتاق های تمرین یوگا، اتاقهای کودک و حتی دکوراسیون های مدرنِ الهام گرفته از سبک ژاپنی مناسب است. تاتامی های طبیعی به دلیل جذب رطوبت و بوی مطبوعی که دارند، هوای اتاق را تازه نگه میدارند، اما نیاز به نگهداری بیشتری دارند تا از کپک زدگی جلوگیری شود. در مقابل، تاتامی های مصنوعی با قابلیت شستوشوی راحت، گزینه ی کاربردی تری برای فضاهای پرتردد محسوب می شوند. تنوع رنگ و طرح در تاتامی های امروزی، امکان استفاده از آن ها را در طراحی های داخلی متنوع فراهم کرده است.
نوشتار مرتبط: کفپوش گرانولی چیست ؟ مزایا، معایب و کاربردها
مقایسه کفپوش گرانولی و رولی و تاتامی
در انتخاب کفپوش مناسب برای فضاهای ورزشی، تفریحی یا مسکونی، عوامل متعددی مانند جنس مواد، ضربه‌گیری، دوام، هزینه و کاربرد باید در نظر گرفته شود. در اینجا، کفپوش گرانولی، رولی و تاتامی را از جنبه‌های مختلف مقایسه کرده‌ایم:
| معیار | کفپوش گرانولی | کفپوش رولی | کفپوش تاتامی |
|---|---|---|---|
| جنس مواد | گرانول لاستیکی + چسب پلیاورتان | PVC، لاستیک، پلیاورتان | الیاف طبیعی (نی برنج و حصیر) یا فوم مصنوعی |
| ضربه‌گیری | ⭐⭐⭐⭐⭐ (عالی) | ⭐⭐⭐ (متوسط) | ⭐⭐⭐⭐ (خوب) |
| دوام و مقاومت | مقاوم در برابر UV و آب، عمر طولانی | مقاوم در برابر سایش و مواد شیمیایی | مدل طبیعی نیاز به مراقبت دارد، مدل مصنوعی بادوام‌تر |
| نصب و اجرا | نیاز به زیرسازی و چسب مخصوص | نصب سریع و بدون چسب (بعضی مدل‌ها چسبی هستند) | نصب آسان، معمولاً به صورت قطعات پازلی |
| کاربردها | زمین های ورزشی، پارک ها، مهدکودک‌ها | سالن‌های ورزشی، باشگاه‌ها، محیط های صنعتی | دوژوهای رزمی، یوگا، اتاقهای ژاپنی، منازل |
| هزینه | $$$ (متوسط تا بالا) | $$ (متوسط) | $$$$ (طبیعی گران، مصنوعی مقرون‌به‌صرفه) |
| نگهداری | تمیزکاری آسان، مقاوم در برابر کپک | ضد آب، تمیز کاری راحت | مدل طبیعی نیاز به تهویه دارد، مدل مصنوعی کم‌مراقبت |
| زیست‌پذیری | بازیافتی و دوست دار محیط زیست | بستگی به جنس (PVC کمتر زیست تخریب پذیر است) | مدل طبیعی کاملاً زیست تخریب پذیر |
| تنوع طرح و رنگ | محدود (معمولاً تک‌رنگ یا گرانول رنگی) | بسیار متنوع (طرح چمن، سنگ، پارکت و…) | معمولاً سبز یا بژ (طبیعی)، مدل مصنوعی طرح دار |
جدول مقایسه کفپوش گرانولی، رولی و تاتامی
1. مقایسه کفپوش گرانولی و رولی و تاتامی از نظر ضربه گیری و ایمنی
- کفپوش گرانولی بهترین گزینه برای فضاهایی است که ایمنی بالا نیاز دارند، نظیر زمین های بازی کودکان.
- کفپوش تاتامی برای ورزش های رزمی و یوگا مناسب است، اما ضربه‌گیری آن نسبت به گرانولی کمتر است.
- کفپوش رولی ضربه گیری متوسطی دارد و بیشتر برای سالن های بدنسازی و پیست های دو استفاده می شود.
| پارامتر | کفپوش گرانولی | کفپوش رولی | کفپوش تاتامی |
|---|---|---|---|
| میزان جذب شوک | 60-70% (طبق استاندارد EN 14808) | 40-50% (بسته به ضخامت) | 50-60% (مدلهای فومی مدرن) |
| HIC (Head Injury Criterion) | <1000 (ایمن برای ارتفاع سقوط تا 3m) | 1200-1500 (برای مدلهای ورزشی) | 800-1000 (مدلهای استاندارد رزمی) |
| ارتفاع بحرانی ایمن | تا 3 متر (مطابق ASTM F1292) | تا 1.5 متر | تا 2.5 متر (برای مدلهای 40mm) |
| مقاومت به سایش دینامیکی | >500,000 چرخه (آزمون DIN 53516) | 300,000-400,000 چرخه | 200,000-300,000 چرخه |
| ضریب اصطکاک سطحی | 0.8-1.2 (مطابق DIN 51130) | 0.6-0.9 (با درمان ضدلغزش) | 0.7-1.0 (بسته به بافت سطح) |
مکانیزم ضربه‌گیری و استانداردهای ایمنی کفپوش های گرانولی، تاتامی و رولی
تحلیل مهندسی رفتار مواد کفپوش تحت بارگذاری ضربه ای
– کفپوش گرانولی: دارای ساختاری متخلخل از گرانول های لاستیکی با تراکم 800 تا 900 kg/m³ است که موجب اتلاف انرژی از طریق تغییر شکل الاستوپلاستیک می شود. ضریب بازیابی انرژی (COR) محصول حدودا 0.3 تا 0.4 است که برای کاهش بازگشت ضربه بهینه است. تست افت انرژی عمودی آن (VEE) >85% مطابق با استاندارد EN 1177 است.
– کفپوش رولی: دارای لایه های چندگانه با دانسیته 1200 تا 1500 kg/m³ بوده و دارای رفتار ویسکو الاستیک در لایه پلی اورتان با ضریب دمپینگ حدود 0.15 تا 0.25 است. این محصول محدودیت در ضخامت دارد و معمولاً 8 تا 15 میلی متر تولید می شود. این کم بودن ضخامت کاهش کارایی در ارتفاع های سقوط بالا را منجر می شود.
– کفپوش تاتامی: ساختار سلولی بسته در فوم‌های EVA دارد که دانسیته آن نیز حدودا بین 150 تا 300 kg/m³ است. کرنش فشاری محصول نیز 25 تا 35 درصد تحت بار 50 کیلوپاسکال دارد که مطابق با استاندارد JIS A 6517 می باشد. اتلاف انرژی در کفپوش های تاتامی از طریق تغییر شکل غیرخطی ماتریس پلیمری صورت می گیرد.
| کاربرد | گرانولی | رولی | تاتامی |
|---|---|---|---|
| زمین‌های بازی کودکان | ✓✓✓ (کلاس ایمنی HIC بالاترین) | ✓ (نیاز به ضخامت‌های >25mm) | ✓✓ (فقط مدلهای ضخیم صنعتی) |
| سالن‌های ورزشی رزمی | ✓✓ (برای جودو/کاراته) | ✗ (سفتی بیش از حد) | ✓✓✓ (استاندارد IJF) |
| باشگاه‌های بدنسازی | ✗ (عدم پایداری سطحی) | ✓✓✓ (پایداری دینامیکی) | ✓ (برای یوگا/پیلاتس) |
| فضاهای بیمارستانی | ✓ (ضدآب و آنتی‌استاتیک) | ✓✓✓ (قابلیت استریل شدن) | ✗ (جذب رطوبت در مدل طبیعی) |
کاربردهای ایمنی بحرانی
بررسی از منظر ایرادات احتمالی ایمنی
– در کفپوش گرانولی خطر پراکندگی گرانول ها در بارگذاری یا نیروهای برشی بالا وجود دارد. همچنین این محصول محدودیت در تماس با مواد نفتی دارد که باعث کاهش عمر مفید کفپوش می گردد.
– در کفپوش رولی به دلیل برخی ترکیبات PVC امکان ایجاد الکتریسیته ساکن وجود دارد. همینطور احتمال پارگی لایه سطحی در نیروهای متمرکز وجود دارد.
– کفپوش تاتامی پس از 3 تا 5 سال دچار فشردگی دایمی سلول های فوم می شوند و کارایی خود را مقداری از دست می دهند. کاهش ضریب اصطکاک در صورت خیس شدن سطح نیز ار عیوب این محصول برشرمنده می شود.
برای پروژه‌هایی با ریسک بالای سقوط مانند زمین های بازی، گرانولی گزینه برتر است. در محیطهای رزمی حرفه‌ای، تاتامی های استاندارد IJF ضروری هستند، حال آنکه برای کاربردهای چندمنظوره ورزشی، کفپوش‌های رولی با ترکیب لایههای پلی اورتان/لاستیک عملکرد بهینه تری ارائه می دهند.
انتخاب بهینه بر اساس شاخص های فنی این سه محصول به صورت فرمول زیر برقرار خواهد بود:
بهترین ضربه‌گیری: گرانولی > تاتامی فومی > رولی
بهترین پایداری دینامیکی: رولی > گرانولی > تاتامی
بهترین رفتار در بارگذاری تکراری: رولی > گرانولی > تاتامی
نوشتار مرتبط: تفاوت کفپوش گرانولی و کفپوش EVA
2. مقایسه کفپوش گرانولی و رولی و تاتامی از نظر دوام
| پارامتر | کفپوش گرانولی | کفپوش رولی | کفپوش تاتامی |
|---|---|---|---|
| مقاومت سایشی (Taber Abrasion) | 100-200 چرخه (ASTM D4060) | 500-1000 چرخه | 300-600 چرخه (مدلهای مصنوعی) |
| مقاومت فشاری | 0.8-1.2 MPa (DIN 53513) | 2.5-4.0 MPa | 0.5-1.0 MPa (فوم EVA) |
| پایداری ابعادی | ±1.5% (تغییر ابعاد در رطوبت) | ±0.5% | ±2-3% (مدل طبیعی) |
| مقاومت UV | 7-10 سال (با تثبیت‌کننده‌ها) | 10-15 سال | 3-5 سال (بدون محافظ UV) |
| مقاومت شیمیایی | مقاوم در pH 5-9 | مقاوم در pH 3-11 | حساس به مواد قلیایی قوی |
شاخص های کلیدی دوام
- رولی در برابر سایش و مواد شیمیایی مقاوم‌تر است و برای محیطهای صنعتی مناسب‌تر است.
- گرانولی در فضای باز ماندگاری بالایی دارد اما ممکن است در برابر روغن و مواد اسیدی آسیب ببیند.
- تاتامی طبیعی در رطوبت بالا ممکن است کپک بزند، اما مدلهای مصنوعی مقاومت رند.
نوشتار مرتبط: بازیافت لاستیک چگونه است و روش های آن
تحلیل تخریب مواد تحت شرایط عملیاتی
کفپوش گرانولی: این نوع از کفپوش ها تحت تخریب اکسیداتیو گرانول های لاستیک قرار می گیرند. این تخریب به فرآیند شیمیایی اشاره دارد که در آن ذرات لاستیک (معمولاً بازیافتی از تایر) در تماس با اکسیژن، اشعه UV و حرارت، به تدریج ساختار مولکولی خود را از دست داده و خواص مکانیکیشان کاهش می یابد. نرخ فرسایش سطحی کفپوش گرانولی در ترافیک سنگین حدودا 0.3mm در سال است. پس از گدشت 5 سال نیز دچار کاهش 20 تا 30 درصدی خاصیت ارتجاعی می شوند.
کفپوش رولی: مقاومت به خزش کفپوش رولی بیش از 90% پس از 1000 ساعت بارگذاری است. تغییر رنگ سطح محصول در معرض اوزون (مطابق ISO 1431-1) صورت می گیرد. همچنین استحکام پیوند بین لایه‌ها 5 تا 8 N/mm² است.
کفپوش تاتامی: فشردگی باقیمانده فوم EVA چیزی بین 15 تا 25 درصد پس از 2000 بار چرخه بارگذاری می باشد. تخریب سلول‌های فوم در تماس با روغن ها ایجاد می شود.
| محیط کاربری | گرانولی | رولی | تاتامی |
|---|---|---|---|
| فضای باز (پارک‌ها) | 8-12 سال | 10-15 سال | 3-5 سال |
| سالن‌های ورزشی | 10-15 سال | 15-20 سال | 5-8 سال |
| محیطهای صنعتی | 5-7 سال | 12-18 سال | نامناسب |
| مهدکودک‌ها | 7-10 سال | 8-12 سال | 4-6 سال |
عمر مفید در کاربردهای مختلف
مکانیزم‌های تخریب خاص
– در کفپوش گرانولی جدایش گرانول‌ها در بارهای برشی بالا پدیدار می شود. همچنین تشکیل کانال‌های آب در زیرسازی نامناسب سبب عیوب مختلفی می گردد.
– در کفپوش رولی پارگی لبه‌ها در صورت نصب غیراصولی ایجاد می شود. همنین امکان جدا شدن لایه رویی کفپوش در تماس با حلال‌های آلی وجود دارد.
– کفپوش های تاتامی در مدل های تولید شده از مواد طبیعی امکان رشد قارچ وجود دارد. همچنین شکست سلولی فوم در دمای زیر 10 درجه سانتی گراد وجود دارد.
| نوع کفپوش | تکنیک‌های بهینه‌سازی | تأثیر بر عمر مفید |
|---|---|---|
| گرانولی | استفاده از چسب پلیاورتان گرید صنعتی | +30-40% |
| رولی | افزودن لایه UV Protection | +50% |
| تاتامی | استفاده از فوم‌های XL-EVA | +100% |
راهکارهای افزایش دوام
بهترین گزینه برای محیطهای خورنده استفاده از کفپوش رولی با ترکیب PVC/NBR است. برای بارگذاری دینامیکی نیز رولی با لایه PU پایه میتواند گزینه مطلوبی باشد. مقاوم‌ترین در برابر UV کفپوش رولی با تثبیت‌کننده‌های HALS است. بهینه ترین انتخاب از منظر هزینه کرد و دوام محصول، کفپوش گرانولی با ضخامت بیش از 40mm توصیه می شود.
3. مقایسه کفپوش گرانولی و رولی و تاتامی از نظر نصب
| پارامتر | کفپوش گرانولی درجاریز | کفپوش رولی | کفپوش تاتامی |
|---|---|---|---|
| پیش‌نیازهای زیرسازی | سطح بتنی یا آسفالتی تراز شده (تسطیح با اختلاف حداکثر ۳mm/m) | هر سطح صاف (بتن، سرامیک، چوب) | سطح خشک و تراز (ترجیحاً چوب یا فوم زیرین) |
| دمای محیط نصب | ۱۰-۴۰°C (چسب پلیاورتان حساس به رطوبت و دما) | ۵-۵۰°C (انعطافپذیر در دماهای مختلف) | ۱۰-۳۵°C (مدل طبیعی حساس به رطوبت) |
| ابزار مورد نیاز | ماله دندانه‌دار، غلتک ۵۰-۱۰۰kg، برس هوافشرده | چسب مخصوص (در مدل چسبی)، کاتر صنعتی، غلتک | کاتر، خط‌کش، نوار چسب دوطرفه (برای مدلهای پازلی) |
| زمان اجرا | ۲-۳ روز (خشک شدن چسب ۲۴-۴۸ ساعت) | ۱ روز (نصب سریع‌تر در مدلهای بدون چسب) | چند ساعت (قطعات پیش‌ساخته) |
نوشتار مرتبط: نحوه نصب کفپوش گرانولی روی سطوح مختلف
- کفپوش های رولی مقرون به صرفه تر و سریع ترین در نصب است.
- کفپوش گرانولی نیاز به زیرسازی دارد و هزینه اجرای آن بالاتر است.
- تاتامی طبیعی گران ترین گزینه است، اما مدلهای فومی قیمت مناسبی دارند.
